26 Mayıs 2008 Pazartesi

Toplamsallık Teoremi (Süper Pozisyon)

Bu teorem, devrede birden fazla kaynak bulunduğunda kullanılabilir. Teoreme göre devre her defasında tek kaynaklı alt devrelere dönüştürülür ve çözüm yapılır. Diğer kaynaklar devre dışı bırakılır. Herhangi bir elemana ilişkin akım veya gerilim hesaplanırken, herbir kaynağın yaptığı etki, işaretleri göz önüne alınarak toplanır. Bu teoremin sağladğı en büyük kolaylık her defasında tek kaynaklı bir devre çözmektir.

Bir Örnek Çözelim:
A-B uçları arasındaki akım değerini ve yönünü bulalım.

İlk olarak devremizde sadece 50V luk kaynağı bırakıyoruz ve diğer kaynakları devre dışı bırakıyoruz. Devremiz şu hali alıyor:
Bu devremizi çözdüğümüzde I1 = 1,66 A buluruz.

Daha sonra devremizde sadece 1A değerindeki kaynağı bırakalım ve diğer kaynakları devre dışı bırakalım. Devremiz şimdi şu hale geliyor:
Bu devremizi çözdüğümüzde I2 = 0,33 A buluruz.

Ardından devremizde sadece 20V luk kaynağı bırakıyoruz ve diğer kaynakları devre dışı bırakıyoruz. Devremiz şu hali alıyor:
Bu devremizi çözdüğümüzde I3 = -1,33 A buluruz. (-) işaretin anlamı gösterdiğimiz yönün tersi yönünde akım aktığıdır.

Son olarak devremizde sadece 2A lik kaynağı bırakıyoruz ve diğer kaynakları devre dışı bırakıyoruz. Devremiz şu hali alıyor:
Bu devremizi çözdüğümüzde I4 = 1,33 A buluruz.

En son olarak bulduğumuz bu akım değerlerini topluy0ruz:
I = I1 + I2 + I3 + I4
I = 1,66 + 0,33 - 1,33 + 1,33
I = 1,99 A değerini buluruz.
Aslında sonuç 2A çıkacaktır fakat küsüratları tam olarak hesaba katmadığımız için çok küçük bir fark oluştu.

Ornekte verilen devre, Multisim 10 yazilimi ustunde tasarlandi, ve A-B arasindaki akimin 2A oldugu, asagida goruldugu sekilde bulundu.


Tüm kaynakları devre dışı edip, A-B uçları arasındaki direncide devreden çıkartıp, A-B uçları arasındaki toplam dirençte bulunarak bu devre istenilirse eş değer gerilim veya eş değer akım devresine dönüştürülebilir.

22 yorum:

Adsız dedi ki...

Teşekkürler daha iyi anlatılamazdı.

Adsız dedi ki...

I4 ü nasıl buldun anlamadım

Tolga CAKIROGLU dedi ki...

Son devreye baktiginizda, bir tane akim kaynagi ve birbirine paralel direncler var. Soldaki 5, 10, 5 direnclerinin toplami ile sagdaki 5 ohm direk birbirine paralel. Direnc degerlerine gore 2A akimi paylastirirsaniz, I4 degerini bulursunuz.

Şahabettin Akca dedi ki...

patron müthiş anlatmışsın sınava bir kaç saat kala süper oldu :) hoca efendinin notlardan birşey anlaşılmıyordu

Tolga CAKIROGLU dedi ki...

Tesekkur ederim. Sinavda basarilar.

Adsız dedi ki...

Bu konu hakkında başka örnek bulabilir miyim? çözdüğüm soruda akımların toplamı verilen akıma eşit olmuyor çünkü. Nerde yanlış yaptığımı bulamıyorum.. Yardımcı olursanız sevinirim...

Unknown dedi ki...

ellerinize sağlık keşke bütün hocalar sizin gibi açık anlatsa.

Tolga CAKIROGLU dedi ki...

Tesekkur ederim.

Adsız dedi ki...

bende anladıysam güzel anlatılmıştır :) emeğine sağlık

Adsız dedi ki...

3 senedir alıyorum, sonunda anladım. Umarım diğer konular da böyle gider.

Eline sağlık dostum...

abuzer kadayıf dedi ki...

teşekkürler hocam

Adsız dedi ki...

süper pozisyon yöntemi güç hesaplamaları için geçerli değildir.
Nedenini yazabilirmisiniz. şimdiden teşekkür ederim.

Eray Çakın dedi ki...

Kardeşim çok saolasın vallahi çok işimi gördü böyle bi örnek arıyodum eyw.

Adsız dedi ki...

akım ve gerilimler toplamı devrenin genel akım ve gerilimini verirken bu güçler için neden sağlanmıyor.

Unknown dedi ki...

akım ve gerilimler toplamı devrenin genel akım ve gerilimini verirken bu güçler için neden sağlanmıyor.

Adsız dedi ki...

Çok teşekkur ederım ilaç gibi geldi

Unknown dedi ki...

ben bu soruyu çözdüğümde -1,34 sonucunu buluyorum. süper pozisyonla bağımsız kaynakları teker teker çizip mesh yapınca 1.Io= 1,66A 2.Io=0,5A 3.Io=-1A 4.Io=-5/2A. Proteusta kurunca devre çalışıyor. bence hatalı çözdünüz

Unknown dedi ki...

ben bu soruyu çözdüğümde -1,34 sonucunu buluyorum. süper pozisyonla bağımsız kaynakları teker teker çizip mesh yapınca 1.Io= 1,66A 2.Io=0,5A 3.Io=-1A 4.Io=-5/2A. Proteusta kurunca devre çalışıyor. bence hatalı çözdünüz

Tolga CAKIROGLU dedi ki...

@Emre Yavuz, Az once kagit uzerinde tekrar bastan hesapladim tum akimlari, ve ayni sonuclar bulundu. Ayrica, Multisim 10 ustunde devreyi tasarladim, ve 2A olarak bulundu. Multisim devre
tasarimi ve sonucun ekran goruntusunu, yazinin sonuna ekledim acikca gorulmesi icin.

Unknown dedi ki...

Tşk

Ahmet Sarı dedi ki...

Hocam daha detaylı bir anlatım yok mu ?

Ahmet Sarı dedi ki...

Sorunun çözümüne nerden ulaşa bilirim .